0,5 szkl zakwasu (żytniego, żytnio-razowego lub pszenno-razowego)
Zaczyn:
1l letniej przegotowanej wody
3 szkl mąki żytnio razowej typ 2000
Ciasto chlebowe:
1 szkl letniej przegotowanej wody
2 łyżeczki cukru melasowego
1 szkl mąki żytnio razowej typ 2000
1 kg mąki pszennej typ 450-500
4 płaskie łyżeczki soli
2 łyżki oliwy lub oleju
0,5 szkl ziaren słonecznika
0,5 szkl ziaren dyni
0,5 szkl ziaren siemienia lnianego
Dodatkowo:
2 łyżki masła lub oleju
0,5 szkl płatków owsianych lub dowolnych ziaren (siemienia lnianego, słonecznika, dyni)
Zakwas, jeśli był przechowywany w lodówce, wyjmij, zamieszaj i pozostaw na kilka godzin w temperaturze pokojowej. Następnie dokładnie wymieszaj z 1 litrem letniej przegotowanej wody i 3 szklankami mąki żytnio razowej. Przykryj i odstaw na około 8 godzin w miejsce bez przeciągów o temperaturze około 20-25 st. C.
Z wyrośniętego (wybrzuszonego) rozczynu pobierz porcję na kolejne pieczenie (np. pół szklanki). Do pozostałej części wlej 1 szkl letniej przegotowanej wody (możesz rozpuścić w niej cukier melasowy), wsyp resztę mąki oraz sól. Wyrabiaj ok. 20-30 minut dłońmi lub za pomocą robota kuchennego z dużym metalowym hakiem (ustawiając niskie obroty). Pod koniec wyrabiania wlej oliwę lub olej, wsyp ziarna słonecznika i dyni oraz wsyp dodatkową porcję mąki, jeśli ciasto będzie za luźne (po przechyleniu naczynia powinno z lekką pomocą łyżki leniwie spływać ku brzegom misy).
W międzyczasie przygotuj 3 długie blachy keksowe. Każdą wysmaruj miękkim masłem i wysyp płatkami owsianymi lub ziarnami. Ciastem napełnij blachy do połowy ich wysokości (nie wyżej niż do 3/4 wysokości, ponieważ chleb zwykle podwaja swą objętość). Przykryj blachy czystą lnianą ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce do wyrośnięcia. Jeśli bochenki nie chcą "ruszyć", pomóż im, wstawiając do zamkniętego piekarnika i ustawiając temperaturę na 45 st. C (grzanie góra+dół).
Gdy bochenki podwoją swą objętość lub zaczną wybrzuszać się, przestając mieścić w formach, zwiększ temperaturę do 200 st. C i piecz chleby przez 60 minut. Nie zapomnij po około 20 minutach spryskać wierzch wodą, dzięki temu będzie błyszczący. Po godzinie wyjmij bochenki z blachy, odwróć do góry nogami i dopiekaj jeszcze 5-7 minut, aby skórka apetycznie zrumieniła się również po bokach i na spodzie. Na koniec ułóż bochenki na kratce i wystudź.